Cư M'gar là một huyện của tỉnh Đăk Lăk, phía Đông giáp huyện Krông Búk, phía Tây và Tây Bắc giáp huyện Ea Súp và Buôn Đôn, phía Nam giáp Thành phố Buôn Ma Thuột, phía Bắc giáp huyện Ea HLeo.

Đồi Cư M'gar - Nguồn: Internet

Cư M'gar có bề dày truyền thống đấu tranh các mạng kiên cường, bất khuất. Từ những năm đầu của thế kỷ XX đã xuất hiện những cuộc đấu tranh của người dân chống lại âm mưu chiếm đất, lập đồn điền của thực dân Pháp tại Mê Wal, Cư H'Lâm, San Tơ Ly,… Trong cao trào cách mạng giải phóng dân tộc (1939-1945) Cư M'gar là vùng đất nối liền với Buôn Ma Thuột, chịu ảnh hưởng trực tiếp từ phong trào đấu tranh của nhân dân Buôn Ma Thuột.

Do hoàn cảnh lịch sử, vùng đất Cư M'gar có nhiều tên gọi hành chính khác nhau. Trước cách mạng tháng Tám năm 1945 là một vùng đất thuộc quận Buôn Ma Thuột. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cũng có nhiều mật danh khác nhau: có giai đoạn là bộ phận của K61; có khi là L66; có giai đoạn là H5. Sau này Đăk Lăk giải phóng, H4 và H5 hợp nhất thành huyện Buôn Hồ, tháng 8-1975 Cư M'gar thuộc huyện Buôn Hồ. Tháng 7-1977, huyện Buôn Hồ tách ra thành hai huyện Krông Buk và Ea Súp, CưM'gar lại thuộc về huyện Ea Súp.

Thác Dray Dlông (tiếng Ê-đê nghĩa là "thác trên cao") nằm giáp ranh giữa 2 xã Quảng Hiệp và Ea M'dróh, huyện Cư M'gar - Nguồn: Internet

Cư M'gar là tên theo tiếng Êđê là cách gọi của bà con với ngọn núi lửa đã tắt từ lâu. Đây là ngọn núi nằm tại trung tâm huyện. Huyện Cư M'gar được thành lập ngày 23/01/1984 theo Quyết định số 15-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ), tách ra từ huyện Ea Súp, Nằm ở phía bắc tỉnh Đắk Lắk, có vị trí quan trọng; giàu tiềm năng lợi thế để phát triển kinh tế xã hội, với tổng diện tích tự nhiên là 82.443 ha. Đặc điểm địa hình bằng phẳng, màu mỡ, có hệ thống suối trải đều khắp địa bàn và với hơn 70% diện tích là đất đỏ bazan, thích hợp cho việc sản xuất các loại cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao theo hướng sản xuất hàng hóa, tập trung chuyên canh.

Khi mới thành lập dân số toàn huyện chỉ có 41.176 người, gồm 3 dân tộc anh em sinh sống ở 8 xã. Với 210 người/km2, Cư M'gar là một huyện có mật độ dân số thuộc loại đông của tỉnh, trong đó dân tộc Kinh chiếm 53,9%, Ê Đê: 36,42%, các dân tộc khác10%. Đến nay, dân số toàn huyện trên 173.000 người, 25 dân tộc anh em với nhiều nền văn hóa phong phú, đa dạng sinh sống ở 17 xã, thị trấn.

TH